|
|
|
From The
Easter Sermons of Gregory of Nyssa
Translated by L Dysinger. based and admittedly
heavily dependent on the translation by S. G. Hall (,
Philadelphia Patristic Foundation, 1981, pp. 51-53) Arial = modified translation
In sanctum et salutare pascha
(In Christi resurrectionem oratio iv) Gregory of Nyssa opera, vol.
9.1 Brill, Leiden 1967 pp 309-311 ed. E. Gebhardt
|
|
|
|
CHAPTER 25. |
|
|
|
|
|
NOW the true Sabbath rest, that which received the blessing of God, when the Lord rested from his works by keeping Sabbath for the world’s salvation through the inaction of death, has now attained its goal and has made its own grace known to eyes and ears and heart through everything we consecrated in the Feast, whereby we have seen, heard, and welcomed the joy into [our] heart[s]. |
Ἡ μὲν ἀληθινὴ τοῦ σαββάτου κατάπαυσις ἡ τὴν εὐλογίαν τοῦ θεοῦ δεξαμένη͵ ἐν ᾗ κατέπαυσεν ἀπὸ τῶν ἑαυτοῦ ἔργων ὁ κύριος ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου σωτηρίας τῇ ἀπραξίᾳ τοῦ θανάτου ἐνσαββατίσας͵ ἤδη πέρας ἔχει καὶ τὴν ἰδίαν ἔδειξε χάριν καὶ ὀφθαλμοῖς καὶ ἀκοαῖς καὶ καρδίᾳ διὰ πάντων τούτων τῆς ἑορτῆς ἐν ἡμῖν τελεσθείσης͵ οἷς εἴδομεν͵ οἷς ἠκούσαμεν͵ οἷς τῇ καρδίᾳ τὴν εὐφροσύνην ὑπεδεξάμεθα. |
While our eyes beheld the light as a fiery cloud of torchlight from our candles in the night, the Word also resounded in our ears all night long in psalms and hymns and spiritual songs (Col. 3,16), like a stream of joy pouring through our ears into the soul, making us replete with good hopes. |
τὸ μὲν γὰρ ὁρώμενον τοῖς ὀφθαλμοῖς φῶς ἦν τῇ τοῦ πυρὸς νεφέλῃ διὰ τῶν λαμπάδων ἡμῖν ἐν τῇ νυκτὶ δᾳδουχούμενον͵ ὁ δὲ παννύχιον ταῖς ἀκοαῖς προσηχῶν λόγος ἐν ψαλμοῖς καὶ ὕμνοις καὶ ᾠδαῖς πνευματικαῖς οἷόν τι ῥεῦμα χαρᾶς δι΄ ἀκοῆς εἰς τὴν ψυχὴν εἰσρέων πλήρεις ἡμᾶς τῶν ἀγαθῶν ἐλπίδων ἐποίησεν͵ |
|
|
|
ἡ δὲ καρδία τῶν λεγομένων τε καὶ βλεπομένων φαιδρυνομένη τὴν ἄφραστον ἐτυποῦτο μακα ριότητα διὰ τῶν φαινομένων χειραγωγουμένη πρὸς τὸ ἀόρατον͵ ὥστε τῶν ἀγαθῶν ἐκείνων͵ Ἃ οὔτε ὀφθαλμὸς εἶδεν οὔτε οὖς ἤκουσεν οὔτε ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου ἀνέβη͵ εἰκόνα εἶναι τὰ τῆς καταπαύσεως ταύτης ἀγαθὰ δι΄ ἑαυτῶν τὴν ἀνεκφώνητον ἐλπίδα τῶν ἀποκειμένων πιστούμενα. |
|
ἐπειδὴ τοίνυν ἡ φωτεινὴ νὺξ αὕτη τὰς ἐκ τῶν λαμπάδων αὐγὰς ταῖς ὀρθριναῖς ἀκτῖσι τοῦ ἡλίου συμμίξασα μίαν κατὰ τὸ συνεχὲς ἡμέραν ἐποίησε μὴ διαμερισθεῖσαν τῇ παρενθήκῃ τοῦ σκότους͵ 9.310 νοήσωμεν͵ ἀδελφοί͵ τὴν προφήτειαν τὴν λέγουσαν ὅτι Αὕτη ἐστὶν ἡ ἡμέρα͵ ἣν ἐποίησεν ὁ κύριος͵ |
|
ἐν ᾗ ἔργον ἐστὶν οὐ βαρύ τι καὶ δυσκατόρθωτον͵ ἀλλὰ χαρὰ καὶ εὐφροσύνη καὶ ἀγαλλίαμα οὕτως εἰπόντος τοῦ λόγου ὅτι Ἀγαλλιασώμεθα καὶ εὐφρανθῶμεν ἐν αὐτῇ. |
|
ὢ καλῶν προσταγμάτων͵ ὢ γλυκείας νομοθεσίας. τίς ὑπερτίθεται πρὸς τὸ ὑπακοῦσαι τοιούτοις προστάγμασι; τίς δὲ οὐχὶ ζημίαν ἡγεῖται καὶ τὴν ἐν ὀλίγῳ τῶν προσταγμάτων ἀναβολήν; |
|
|
[Our] work is to rejoice and our command to be transported by joy: by means of these the condemnation for sin is raised and sorrows are transformed into joy (cf Jn 16.20). |
εὐφροσύνη τὸ ἔργον καὶ ἀγαλλίαμά ἐστι τὸ ἐπίταγμα͵ δι΄ ὧν ἀναλύεται ἡ ἐπὶ τῇ ἁμαρτίᾳ κατάκρισις καὶ εἰς χαρὰν τὰ λυπηρὰ μεθαρμόζεται. |
That is the [meaning of] the wise maxim, “For in the day of rejoicing there is no memory of bad things” (cf. Sir. 11,25). |
τοῦτό ἐστι τὸ τῆς σοφίας ἀπόφθεγμα͵ ὅτι ἐν ἡμέρᾳ εὐφροσύνης ἀμνηστία κακῶν. |
This day wrought forgetting of the primordial sentence against us, or rather its obliteration -
, it completely destroyed all remembrance of our condemnation. |
λήθην ἐποίησε τῆς πρώτης καθ΄ ἡμῶν ἀποφάσεως ἡ ἡμέρα αὕτη͵
μᾶλλον δὲ ἀφανισμόν͵ ἐξήλειψε γὰρ καθόλου πᾶν μνημόσυνον τῆς καθ΄ ἡμῶν κατακρίσεως. |
|
|
|
τότε ἐν λύπαις ὁ τοκετός͵
τότε ἐκ σαρκὸς ἐγεννήθημεν σάρκες͵
τότε υἱοὶ ἀνθρώπων͵
τότε εἰς γῆν ἐξ οὐρανῶν ἀπελύθημεν͵ |
|
τότε διὰ τῆς ἁμαρτίας ὁ θάνατος ἐβασίλευε͵
εἷς ἤνοιξε τότε τοῦ θανάτου τὴν εἴσοδον͵ |
|
τότε διὰ τοῦ θανάτου τῆς ζωῆς ἐξεπέσομεν͵
τότε ὑπ΄ αἰσχύνης τῇ συκῇ ὑπεκρύβη μεν͵
τότε διὰ τῆς παρακοῆς τοῦ παραδείσου ἐξῳκίσθημεν͵ |
|
πάλιν ὁ καρπὸς τῆς ζωῆς εἰς τρυφὴν πρόκειται κατ΄ ἐξουσίαν ἡμῖν· |
Once more the fountain of paradise, dividing [p.311] into the fourfold rivers of the gospel, waters all the face of the church (cf. Gen. 2, 6. 10), and makes [happily] drunk the furrows of our souls, which the sower of the word (cf. Mark 4,15) ploughed with the teaching, abundantly bringing forth the harvest of virtue. (cf. Ps.64,9). (cf. Evagrius KG 1.83) |
πάλιν ἡ τοῦ παραδείσου πηγὴ ἡ τετραχῆ διὰ τῶν εὐαγγελικῶν ποταμῶν 9.311 μεριζομένη ἅπαν ποτίζει τὸ πρόσωπον τῆς ἐκκλησίας͵ ὡς καὶ μεθύειν ἡμῶν τὰς αὔλακας τῶν ψυχῶν͵ ἃς ὁ σπείρων τὸν λόγον τῷ ἀρότρῳ τῆς διδασκαλίας ἀνέτεμε͵ καὶ πληθύειν τῆς ἀρετῆς τὰ γεννήματα. |
|
Τί οὖν ἔτι τοῖς τοιούτοις προσήκει ποιεῖν; τί ἄλλο ἢ μιμεῖσθαι τὰ ὄρη τὰ προφητικὰ καὶ τοὺς βουνοὺς τοῖς σκιρτήμασι. Τὰ ὄρη͵ γάρ φησιν͵ ἐσκίρτησαν ὡσεὶ κριοὶ καὶ οἱ βουνοὶ ὡς ἀρνία προβάτων. |
|
οὐκοῦν δεῦτε͵ ἀγαλλιασώμεθα τῷ κυρίῳ τῷ καθελόντι τοῦ πολεμίου τὴν δύναμιν καὶ τὸ μέγα τρόπαιον τοῦ σταυροῦ ὑπὲρ ἡμῶν ἀναστήσαντι ἐν τῷ πτώματι τοῦ ἀντικειμένου. ἀλαλάζωμεν͵ ἀλαλαγμὸς δέ ἐστιν ἐπινίκιος εὐφημία παρὰ τῶν κεκρατηκότων ἐγειρομένη κατὰ τῶν ἡττημένων. |
|
ἐπεὶ οὖν πέπτωκεν ἡ τοῦ πολεμίου παράταξις καὶ αὐτὸς ἐκεῖνος ὁ τὸ κράτος ἔχων τῆς πονηρᾶς τῶν δαιμόνων στρατιᾶς οἴχεται καὶ ἠφάνισται καὶ εἰς τὸ μὴ ὂν ἤδη μετα κεχώρηκεν͵ εἴπωμεν ὅτι Θεὸς μέγας κύριος καὶ Βασιλεὺς μέγας ἐπὶ πᾶσαν τὴν γῆν ὁ Εὐλογήσας τὸν στέφανον τοῦ ἐνιαυτοῦ τῆς χρηστότητος αὐτοῦ καὶ συναγαγὼν ἡμᾶς εἰς τὴν πνευματικὴν ταύτην χοροστασίαν͵ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ κυρίῳ ἡμῶν͵ ᾧ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας͵ ἀμήν. |
xxxx» cont
xcxcxc